Slika između izgleda i pogleda

Marijan Richter

Knjiga Slika između izgleda i pogleda nastala je na temelju umjetničkog istraživanja koje je primjenom znanstvene metodologije postalo osnovom autorove doktorske disertacije. Svojim je istraživanjem Marijan Richter došao do usporedne i primijenjene fenomenološke studije slikarstva, slike, izgleda slike i pogleda, tj. fundamentalnog estetičkog odnosa »subjekta i objekta«. Slika je tretirana kao medij pri čemu je na autentičan način razdvojen par konceptualnih determinacija: slika-za-gledanje (picture) i slika-za-slikanje (painting).

Pogled na sliku i izgled slike postavljeni su kao problemi istraživanja i rasprave. Richter je precizno naznačio područje svog zanimanja: »Pogled i izgled čine okvir (parergon) istraživanja, a u samom središtu je djelo (ergon), ali ne kao dovršenje, nego kao proces. Dekonstruiranjem izgleda nastoji se prevladati paradigma naslikane slike. Time je napravljen proboj prema još neistraženim područjima slike-poslije-naslikane-slike. Razlozi za poricanje naslikane slike stoga su upravo razlozi za sliku, onu koja omogućava slikanje kao spoznajno-kreativni proces.«

U tom procesu Richter inzistira na autorskoj poziciji između, razapetoj između intuicije i refleksije. Proces istraživanja slikarske procedure »poricanja« prethodne slike prati teorijska refleksija eksperimentalnog odvijanja samog tog procesa dekonstrukcije/rekonstrukcije slike. To mu je omogućavalo »da razvije strategije za prevladavanje aporija između pogleda i izgleda«, kako na propitivanju primjera drugih njemu relevantnih likovnih poetika tako i na autoreferentnom iskustvu vlastite slikarske prakse.

Richter zaključuje analizom spoznaja do kojih je stigao kroz sedam samostalnih izložbi (Metastaze i Metamorfoze). Rezimirajući prijeđeni put, on locira problem slike u samoj slici, pri čemu »naslojavanje« bjeline na svojim slikama pokazuje kao »sredstvo za brisanje«, ali istodobno i kao nov početak. No time nikad nije do kraja prekinuta veza s prethodnom slikom nego je samo potvrđeno odricanje autorskog pogleda od definiranog izgleda slike.